Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2008

Η εκδρομή της Ι.Λ.Ε.Γιαννιτσών ΦΙΛΙΠΠΟΣ

Στα πλαίσια του προγράμματος των εκδρομών της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Γιαννιτσών «ΦΙΛΙΠΠΟΣ» πραγματοποιήθηκε ημερήσια εκδρομή το Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2008 με προορισμούς το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα στο χώρο του Αγίου Νικολάου του Μπούρινου, το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής, το Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης, τη λίμνη Πολυφύτου και τον οικισμό Βελβεντού.
Στην εκδρομή αυτή συμμετείχαν πολλοί εκπαιδευτικοί από την πόλη των Γιαννιτσών.
Ελπίζουμε να υπάρξει συνέχεια από την Ι.Λ.Ε. Γιαννιτσών «ΦΙΛΙΠΠΟΣ» με παρόμοιες εξορμήσεις εκπαιδευτικού χαρακτήρα και όχι μόνο.

Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2008

Οι καταλήψεις των σχολείων μας διδάσκουν

Δευτέρα 7.30 το πρωί. Περνούσα έξω από το 1ο ΓΕΛ Γιαννιτσών και βλέπω μια ομάδα μαθητών (λιγότεροι από 20), να έχουν κλείσει με αλυσίδες τις πόρτες του σχολείου και να προσπαθούν να κρεμάσουν ένα πανώ στην μεγάλη αυλόπορτα. Τους ρώτησα τι κάμνουν και μου απάντησαν ότι κάμνουν κατάληψη του σχολείου για το καλό της παιδείας. Σε λίγο ήλθε και ο διευθυντής του σχολείου και του ανακοίνωσαν την κατάληψη. Κατά τις 8.00 έφθασαν στο σχολείο και οι υπόλοιποι 380 μαθητές και μαθήτριες και βρήκαν το σχολείο υπό κατάληψη. Πολλοί μαθητές μπήκαν στο χώρο του σχολείου, ενώ αρκετοί έφυγαν απ’ ευθείας για τα σπίτια τους. Οι καταληψίες μαθητές οργάνωσαν ψηφοφορία με χαρτάκια «ναι» ή «όχι» στην κατάληψη. Σε πολλούς μαθητές έδιναν μόνο το χαρτάκι «ναι» και έπρεπε μόνοι τους να βρουν χαρτάκι και να γράψουν «όχι» ή τους έδιναν δυο χαρτάκια με «ναι» να ρίξουν το ένα. Φυσικά η πλειοψηφία ψήφισε «ναι» και μόνο λίγοι μαθητές υπ’ αυτές τις συνθήκες και μπροστά στους καταληψίες ψήφισαν «όχι» (μπράβο για την τόλμη τους). Δηλ. εντελώς αντιδημοκρατικά διαλύθηκε το σχολείο για τόσες μέρες και ούτε κλήθηκαν οι γονείς να πάρουν θέση και να βοηθήσουν όπως μπορούν.
Φωτεινή εξαίρεση στα παραπάνω ήταν το 1ο ΕΠΑΛ. Ο διευθυντής του 1ου ΕΠΑΛ κ. Μπαχαράκης Θωμάς ξεκαθάρισε από την αρχή στους υποψήφιους καταληψίες ότι δε θ’ ανεχθεί κατάληψη με αντιδημοκρατικές διαδικασίες. Την Δευτέρα συγκέντρωσε μαθητές, καθηγητές και γονείς στο χώρο εκδηλώσεων του σχολείου, και έγινε διάλογος για τους λόγους που θέλουν να κάνουν κατάληψη. Για τα αιτήματα που μπορούσαν να λυθούν δήλωσαν διεύθυνση και γονείς συγκεκριμένες ενέργειες που θα κάνουν για να λυθούν, στα δε αιτήματα που ταλανίζουν χρόνια την παιδεία μας, έπεισαν τους μαθητές, ότι είναι χαμένος χρόνος να κλείσουν το σχολείο για να τα πετύχουν. Τους άφησαν να κάνουν και δυο μέρες κατάληψη για να μη στερηθούν τη «δόξα» και τις υπόλοιπες μέρες, ενώ τα άλλα Λύκεια της πόλης μας ήταν διαλυμένα από τις καταλήψεις, το 1ο ΕΠΑΛ λειτουργούσε οργανωμένα. Την Παρασκευή που τα σχολεία είχαν πορεία, κουβέντιασε ο διευθυντής με τους μαθητές και αφού έκαναν κάποιες ώρες μάθημα, μετά συμμετείχαν στην πορεία.
Ας παραδειγματιστούμε από το 1ο ΕΠΑΛ όλοι μας, προϊστάμενοι, διευθυντές, καθηγητές, γονείς, και να μην αφήνουμε το δημόσιο σχολείο στην τύχη του. Όπως ο κ. Μπαχαράκης έτσι κι εμείς, ν’ αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες, να συνεργαζόμαστε, να κάμνουμε σοβαρό διάλογο με τους μαθητές, για το καλό των παιδιών μας και της κοινωνίας μας.

Χαράλαμπος Παπαδόπουλος
Καθηγητής χημικός 1ου ΓΕΛ Γιαννιτσών

Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2008

Τοπικές γιορτές

Βίος τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Ἱλαρίωνος ἐπισκόπου Μογλενῶν

Ὁ ὅ­σιος πα­τὴρ ἡ­μῶν Ἱ­λα­ρί­ων ἔ­λαμ­ψε στὸ νο­η­τὸ στε­ρέ­ω­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τὸν 12ο αἰ. μ.Χ. Οἱ γο­νεῖς του ἦ­ταν τα­πει­νοὶ καὶ θε­ο­φο­βού­με­νοι. Εἶ­χαν ἐ­πι­με­λη­θεῖ ὅ­λες τὶς ἐν­το­λὲς τοῦ Θε­οῦ καὶ περ­νοῦ­σαν τὶς ἡ­μέ­ρες τους μέ­σα στὴν προ­σευ­χή. Τὸ μό­νο λυ­πη­ρὸ γε­γο­νὸς ποὺ συ­σκί­α­ζε τὴν εἰ­ρη­νι­κὴ ζω­ή τους ἦ­ταν ἡ ἀ­τε­κνί­α τους. Ἡ μη­τέ­ρα του προ­σευ­χό­ταν συ­νε­χῶς, γιὰ νὰ ἀ­πο­κτή­σει υἱ­ὸ καὶ ἀ­πευ­θυ­νό­ταν κυ­ρί­ως στὴν Ὑ­πε­ρα­γί­α Θε­ο­τό­κο, ποὺ εἶ­ναι τῶν θλι­βο­μέ­νων ἡ χα­ρά. Ὡς ἀ­πο­τέ­λε­σμα, κά­ποι­α νύ­κτα τῆς φα­νε­ρώ­θη­κε στὸν ὕ­πνο ἡ Πα­να­γί­α καὶ τῆς ἀ­νήγ­γει­λε ὅ­τι εἰ­σα­κού­σθη­καν οἱ προ­σευ­χές της καὶ ὅ­τι θὰ ἀ­πο­κτή­σει υἱ­ὸ καὶ αὐ­τὸς θὰ με­τα­στρέ­ψει πολ­λοὺς ἀ­πὸ τὴν πλά­νη στὸ φῶς τῆς θε­ο­γνω­σί­ας. Πράγ­μα­τι, με­τὰ ἀ­πὸ λί­γο και­ρό, κα­τὰ τὴν πρόρ­ρη­ση τῆς Θε­ο­μή­το­ρος, ἡ γυ­ναί­κα συ­νέ­λα­βε καὶ γέν­νη­σε υἱ­ό, τὸν ὁ­ποῖ­ο ὀ­νό­μα­σε Ἱ­λα­ρί­ω­να.
Ὁ ἅ­γιος ἀ­πὸ νη­πια­κῆς ἡ­λι­κί­ας εἶ­χε πά­νω του πλού­σια τὴν χά­ρη τοῦ Θε­οῦ, ἀ­φοῦ σὲ ἡ­λι­κί­α τρι­ῶν χρό­νων καὶ ἐ­νῶ ἀ­κό­μη συλ­λά­βι­ζε, ἔ­ψαλ­λε τὸν τρι­σά­γιο ἀγ­γε­λι­κὸ ὕ­μνο.
Ὅ­ταν συμ­πλή­ρω­σε τὰ δε­κα­ο­κτώ του χρό­νια, ἄ­φη­σε τοὺς γο­νεῖς του καὶ τὸν κό­σμο καὶ προ­τί­μη­σε τὸν μο­να­χι­κὸ βί­ο. Με­τέ­βη σὲ κά­ποι­ο μο­να­στῆ­ρι τῆς πε­ρι­ο­χῆς του καὶ ἐ­κά­ρη μο­να­χός. Ὡς μο­να­χὸς ἐ­κτε­λοῦ­σε πρό­θυ­μα κά­θε ὑ­πη­ρε­σί­α καὶ ἀ­πο­στο­λή του, ἐ­νῶ συγ­χρό­νως ζοῦ­σε μὲ με­γά­λη ἄ­σκη­ση, ὥ­στε νὰ ὑ­πε­ρη­φα­νεύ­ον­ται καὶ νὰ μι­λοῦν γι' αὐ­τὸν οἱ ἀ­δελ­φοὶ τοῦ μο­να­στη­ριοῦ. Ὅ­ταν πέ­ρα­σε ἀρ­κε­τὸς και­ρὸς καὶ ὁ ἡ­γού­με­νος κα­τά­λα­βε τὴν σύν­το­μη ἔ­ξο­δό του πρὸς τὸν Κύ­ριο, ἔ­δω­σε ἐν­το­λὴ νὰ συγ­κεν­τρω­θοῦν ὅ­λοι οἱ ἀ­δελ­φοὶ τοῦ μο­να­στη­ριοῦ καὶ ἄρ­χι­σε νὰ τοὺς δι­δά­σκει καὶ νὰ τοὺς ἀ­φή­νει τὶς τε­λευ­ταῖ­ες του ὑ­πο­θῆ­κες. Τὸ σπου­δαι­ό­τε­ρο ποὺ ἔ­κα­νε ἦ­ταν νὰ ἀ­φή­σει τὴν γε­ρον­τί­α τοῦ μο­να­στη­ριοῦ στὸν ὅ­σιο Ἱ­λα­ρί­ω­να. Ἔ­τσι, με­τὰ πα­ρέ­λευ­ση λί­γου χρό­νου, ὁ μὲν ἡ­γού­με­νος πα­ρέ­δω­σε τὸ πνεῦ­μα του στὸν Κύ­ριο, ὁ δὲ ὅ­σιος Ἱ­λα­ρί­ων τὸν δι­α­δέ­χθη­κε στὴν ἡ­γου­με­νί­α καὶ δὲν ἀ­να­δεί­χθη­κε ἁ­πλῶς κλη­ρο­νό­μος τοῦ γέ­ρον­τός του, ἀλ­λὰ καὶ συ­νε­χι­στής του στὴν ἐ­πι­μέ­λεια τῆς ψυ­χῆς, στὴν ἀ­ρε­τὴ καὶ στὴν προ­σευ­χή. Φρόν­τι­ζε νὰ δι­α­φυ­λάτ­τει κα­λὰ τὸ ποί­μνιο ποὺ τοῦ ἐμ­πι­στεύ­θη­κε ὁ Θε­ὸς καὶ ὁ γέ­ρον­τάς του.
Σὲ αὐ­τὴ τὴν προ­σπά­θειά του τὸν βο­η­θοῦ­σε πο­λὺ καὶ τὸ χά­ρι­σμα τῆς θαυ­μα­τουρ­γί­ας, τὸ ὁ­ποῖ­ο εἶ­χε λά­βει ἀ­πὸ τὸν Κύ­ριο. Κά­ποι­α χρο­νιά, ποὺ ὁ­λό­κλη­ρη ἡ πε­ρι­ο­χὴ μα­στι­ζό­ταν ἀ­πὸ πεῖ­να καὶ πα­ρε­τη­ρεῖ­το ἔλ­λει­ψη σί­του, οἱ ἀ­δελ­φοὶ τοῦ μο­να­στη­ριοῦ, ὅ­πως ὅ­λος ὁ κό­σμος, βρί­σκον­ταν σὲ με­γά­λη στε­νο­χώ­ρια καὶ ὑ­πέ­φε­ραν πο­λύ. Τό­τε ὁ μα­κά­ριος Ἱ­λα­ρί­ων πα­ρα­δό­θη­κε ὁ­λό­κλη­ρος στὴν προ­σευ­χὴ καὶ μὲ δά­κρυ­α γο­να­τι­στὸς ἱ­κέ­τευ­ε τὸν φι­λάν­θρω­πο Θε­ὸ νὰ τοὺς βο­η­θή­σει. Πράγ­μα­τι ὁ Θε­ός, ποὺ εἰ­σα­κού­ει τὶς προ­σευ­χὲς αὐ­τῶν ποὺ τὸν φο­βοῦν­ται καὶ πραγ­μα­το­ποι­εῖ τὸ θέ­λη­μά τους, θαυ­μα­τουρ­γι­κὰ γέ­μι­σε τὶς ἀ­πο­θῆ­κες τοῦ μο­να­στη­ριοῦ μὲ σι­τά­ρι, καὶ ἐ­κεῖ­νο τὸ σύν­νε­φο τῆς θλί­ψε­ως ποὺ εἶ­χε κα­τα­λά­βει τοὺς ἀ­δελ­φούς, γρή­γο­ρα δι­α­λύ­θη­κε. Ὄ­χι μό­νο τοὺς ἀ­δελ­φοὺς τῆς μο­νῆς χόρ­τα­σε, ἀλ­λὰ σὰν ἄλ­λος Ἰ­ω­σὴφ «ἤ­νοι­ξε τὰς ἀ­πο­θή­κας καὶ ἐ­πώ­λει τοῖς Αἰ­γυ­πτί­οις» (Γέν. 41,56). Ὅ­λοι ὅ­σοι ἀ­πὸ κά­θε τό­πο προ­σέ­τρε­χαν ἐ­κεῖ πι­ε­ζό­με­νοι ἀ­πὸ τὴν πεῖ­να, ἔ­φευ­γαν πί­σω στὰ σπί­τια τους χορ­τα­σμέ­νοι ψυ­χι­κῶς καὶ σω­μα­τι­κῶς. Ἐ­ξαι­τί­ας αὐ­τοῦ καὶ πολ­λῶν ἄλ­λων θαυ­μά­των ἡ φή­μη του δι­α­δό­θη­κε παν­τοῦ σὲ ὅ­λα τὰ μέ­ρη καὶ δὲν ὑ­πῆρ­χε τό­πος ποὺ νὰ μὴν ἀ­κού­σθη­κε τὸ κα­λὸ ἄγ­γελ­μα γιὰ τοὺς ἄ­θλους καὶ τὰ κα­τορ­θώ­μα­τά του. Πολ­λοὶ ἐγ­κα­τέ­λει­παν τὸν κό­σμο καὶ γί­νον­ταν μο­να­χοὶ παίρ­νον­τας τὸ ἅ­γιο σχῆ­μα ἀ­πὸ τὰ χέ­ρια του. Ὁ ἴ­διος ὁ ἅ­γιος Ἱ­λα­ρί­ων ἀ­κο­λου­θών­τας τὸ πα­ρά­δειγ­μα τῶν Πα­τέ­ρων τὸν μὲν ἑ­αυ­τό του ἔ­βα­ζε πιὸ κά­τω ἀ­πὸ ὅ­λους, ἐ­νῶ τὰ κα­τορ­θώ­μα­τά του τὰ ἀ­πέ­δι­δε στὸν Θε­ό. Πάν­το­τε ἔ­λε­γε: «Μὴ ἡ­μῖν, Κύ­ρι­ε, μὴ ἡ­μῖν, ἀλ­λ' ἢ τῷ ὀ­νό­μα­τί σου δὸς δό­ξαν» (Ψ. 113,9).
Ὅ­πως ἐμ­φα­νί­σθη­κε ἡ Θε­ο­τό­κος στὴν μη­τέ­ρα του καὶ τῆς ἀ­νήγ­γει­λε τὴν γέν­νη­σή του, ἔ­τσι ἐμ­φα­νί­σθη­κε καὶ στὸν μα­κα­ρι­ώ­τα­το Ἀρ­χι­ε­πί­σκο­πο Ἀ­χρί­δος Εὐ­στά­θιο καὶ τοῦ εἶ­πε τὰ ἑ­ξῆς: «Μὴ τὸ κρα­τᾶς μα­κριὰ τὸ λυ­χνά­ρι, Ἀρ­χι­ε­πί­σκο­πε, ἀλ­λὰ το­πο­θέ­τη­σε τὸ φῶς στὸ λυ­χνά­ρι. Τὸ λέ­γω αὐ­τὸ γιὰ τὸν Ἱ­λα­ρί­ω­να, τὸν Γέ­ρον­τα τοῦ Κοι­νο­βί­ου, τὸν ὁ­ποῖ­ο παίρ­νον­τας το­πο­θέ­τη­σέ τον ὡς ποι­με­νάρ­χη τοῦ λα­οῦ τῶν Μο­γλε­νῶν, για­τὶ αὐ­τὸς πολ­λοὺς θὰ ἐ­πα­να­φέ­ρει ἀ­πὸ τὴν πλά­νη καὶ θὰ τοὺς φω­τί­σει μὲ τὸ φῶς τῆς θε­ο­γνω­σί­ας». Τὴν ἴ­δια νύ­κτα καὶ ὁ ὅ­σιος Ἱ­λα­ρί­ων ἐ­πί­σης μὲ ἕ­να θε­ό­σταλ­το ὅ­ρα­μα ἔ­λα­βε τὴν πλη­ρο­φο­ρί­α ὅ­τι εἶ­ναι θέ­λη­μα Θε­οῦ νὰ γί­νει ἐ­πί­σκο­πος.
Δὲν πέ­ρα­σαν πολ­λὲς ἡ­μέ­ρες καὶ ὁ Ἀρ­χι­ε­πί­σκο­πος Εὐ­στά­θιος προ­σκά­λε­σε τὸν ἅ­γιο Ἱ­λα­ρί­ω­να καὶ τὸν χει­ρο­τό­νη­σε Ἐ­πί­σκο­πο Μο­γλε­νῶν, ποὺ εἶ­ναι πό­λη τῆς Μα­κε­δο­νί­ας
[1]. Ὡς ἐ­πί­σκο­πος ὁ ἅ­γιος Ἱ­λα­ρί­ων δί­δα­σκε πα­τρι­κὰ τοὺς πι­στοὺς νὰ κρα­τοῦν ἀ­νό­θευ­τη τὴν Ὀρ­θό­δο­ξη πί­στη, νὰ ἐ­φαρ­μό­ζουν τὶς ἐν­το­λὲς τοῦ Κυ­ρί­ου, νὰ ἀ­κο­λου­θοῦν μό­νον ἐ­κεί­νους ποὺ δι­δά­σκουν Ὀρ­θό­δο­ξα, νὰ ἀ­πο­φεύ­γουν κά­θε αἵ­ρε­ση, τὶς κε­νο­δο­ξί­ες καὶ μα­ται­ό­τη­τές τους. Ἐ­πί­σης τοὺς δί­δα­ξε νὰ προ­στρέ­χουν στὴν Συ­νο­δι­κὴ Κα­θο­λι­κὴ Ἐκ­κλη­σί­α καὶ νὰ ἀ­πο­φεύ­γουν κά­θε ἄν­θρω­πο ποὺ δὲν βα­δί­ζει ὀρ­θά. Νὰ πι­στεύ­ουν στὸ δόγ­μα τῆς Ἁ­γί­ας Τριά­δος, στε­ρε­ω­μέ­νοι πά­νω στὴν πέ­τρα τοῦ Χρι­στοῦ καὶ στὸν ζω­ο­δό­τη Σταυ­ρό Του, ποὺ θὰ τὸν χρη­σι­μο­ποι­οῦν σὰν ὅ­πλο στοὺς ἀ­ο­ρά­τους ἐ­χθρούς. Ἀ­κό­μη νὰ τι­μοῦν τὰ λεί­ψα­να τῶν ἁ­γί­ων, ἀ­φοῦ οἱ ἅ­γιοι εἶ­ναι φί­λοι τοῦ Θε­οῦ καὶ εὑ­ρί­σκον­ται κον­τά Του. Νὰ κρα­τοῦν ὅ­λες τὶς πα­ρα­δό­σεις τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας καὶ νὰ ἀ­πο­κό­ψουν ἀ­πὸ τὴν κοι­νω­νί­α τους ὅ­λους τοὺς αἱ­ρε­τι­κούς, ὅ­πως τὸν Ἄ­ρει­ο, Εὐ­νό­μιο, Σα­βέ­λιο καὶ τὸν Μα­κε­δό­νιο, Ἀ­πολ­λι­νά­ριο, Ὠ­ρι­γέ­νη κ.λπ. Ἀ­κού­γον­τας αὐ­τὰ οἱ πι­στοὶ δό­ξα­ζαν τὸν Θε­ό, ποὺ τοὺς δώ­ρι­σε τέ­τοι­ο ποι­με­νάρ­χη καὶ δι­δά­σκα­λο. Ἀν­τί­θε­τα οἱ αἱ­ρε­τι­κοί, ἐ­πει­δὴ ἔ­βλε­παν αὐ­τά, φθο­νοῦ­σαν καὶ ὀρ­γί­ζον­ταν καὶ ἀ­πο­μα­κρύ­νον­ταν.
Ἡ πε­ρι­ο­χὴ ποὺ ἀρ­χι­ε­ρά­τευ­ε ὁ ὅ­σιος Ἱ­λα­ρί­ων δυ­στυ­χῶς ἦ­ταν γε­μά­τη ἀ­πὸ τοὺς αἱ­ρε­τι­κοὺς ποὺ ἀ­κο­λου­θοῦ­σαν τοὺς μο­νο­φυ­σί­τες Ἀρ­με­νί­ους καὶ Βο­γο­μί­λους. Οἱ αἱ­ρε­τι­κοὶ αὐ­τοὶ προ­σπά­θη­σαν σὰν ἄ­γρια θη­ρί­α νὰ κα­τα­σπα­ρά­ξουν τὸ ποί­μνιο καὶ νὰ ἐμ­πλέ­ξουν τὸν Ἅ­γιο καὶ τοὺς πι­στοὺς σὲ δι­ά­φο­ρες ὀ­λέ­θρι­ες πα­γί­δες καὶ συ­κο­φαν­τί­ες. Ὁ Ἱ­λα­ρί­ων βλέ­πον­τας τὴν ἀ­στα­μά­τη­τη αὐ­τὴ κα­κί­α κα­θη­με­ρι­νῶς νὰ με­γα­λώ­νει στε­νο­χω­ρι­ό­ταν καὶ θλι­βό­ταν καὶ ὡς ποι­με­νάρ­χης ἀ­νύ­στα­κτος ποὺ ἦ­ταν, ἔ­κα­νε θερ­μὴ προ­σευ­χὴ στὸν Παν­το­δύ­να­μο Θε­ὸ νὰ κλεί­σει τὰ ἀ­πε­ρί­φρα­κτα στό­μα­τα τῶν αἱ­ρε­τι­κῶν. Πα­ράλ­λη­λα συγ­κρα­τοῦ­σε τοὺς πι­στοὺς μὲ δι­ά­φο­ρες δι­δα­σκα­λί­ες στὴν Ὀρ­θό­δο­ξη πί­στη. Τὰ ζι­ζά­νια τῶν Βο­γο­μί­λων εἶ­χαν ἐ­ξα­πλω­θεῖ στὸν ὀρ­θό­δο­ξο ἀ­γρό του. Καὶ δὲν πή­γαι­νε χα­μέ­νος ὁ κό­πος τοῦ ἐρ­γα­τι­κοῦ ποι­μέ­νος. Ἡ­μέ­ρα μὲ τὴν ἡ­μέ­ρα αὐ­ξα­νό­ταν ὁ ἀ­ριθ­μὸς ἐ­κεί­νων ποὺ ἀ­παρ­νοῦν­ταν τὶς πλά­νες τῶν Βο­γο­μί­λων καὶ ἐ­πέ­στρε­φαν στὴν ἀ­λη­θι­νὴ Ἐκ­κλη­σί­α.
Τὰ κα­τορ­θώ­μα­τα τοῦ ἁ­γί­ου καὶ τὴν θαυ­μα­στή του ἐ­πί­δρα­ση στοὺς αἱ­ρε­τι­κοὺς πλη­ρο­φο­ρή­θη­κε καὶ ὁ αὐ­το­κρά­το­ρας Μα­νου­ὴλ Κο­μνη­νός, ὁ ὁ­ποῖ­ος τοῦ ἔ­στει­λε ἐ­πι­στο­λὴ καὶ τοῦ ἔ­λε­γε νὰ ξε­κα­θα­ρί­σει ἀ­πὸ τὴν αἵ­ρε­ση τῶν Βο­γο­μί­λων τὸ χρι­στι­α­νι­κὸ ποί­μνιο. Πολ­λοὶ αἱ­ρε­τι­κοὶ πῆ­ραν μέ­ρος στὴν σύ­να­ξη τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας καὶ συγ­κα­τα­τέ­θη­καν νὰ λά­βουν τὸ ἅ­γιο Βά­πτι­σμα ἀ­πο­τασ­σό­με­νοι τε­λι­κὰ τὴν αἵ­ρε­σή τους. Ἔ­τσι πολ­λα­πλα­σι­ά­σθη­κε τὸ Ὀρ­θό­δο­ξο ποί­μνιο καὶ μει­ώ­θη­κε αἰ­σθη­τὰ ἡ αἱ­ρε­τι­κὴ πα­ρα­συ­να­γω­γή.
Ὁ μα­κά­ριος Ἱ­λα­ρί­ων θέ­λον­τας νὰ βο­η­θή­σει οὐ­σι­α­στι­κὰ τὴν πε­ρι­ο­χὴ ποὺ μα­στι­ζό­ταν ἀ­πὸ τοὺς Βο­γο­μί­λους, ἵ­δρυ­σε μο­νὴ στὸ ὄ­νο­μα τῶν ἁ­γί­ων Ἀ­πο­στό­λων. Ἔ­κτι­σε μιὰ θαυ­μά­σια ἐκ­κλη­σί­α, ποὺ προ­κα­λοῦ­σε τὸν θαυ­μα­σμὸ τῶν ἀν­θρώ­πων καὶ τοὺς πα­ρα­κι­νοῦ­σε νὰ δο­ξο­λο­γή­σουν τὸν Θε­ό. Σ' αὐ­τὸ τὸ μο­να­στή­ρι κοι­νο­βί­α­σαν πλῆ­θος μο­να­χῶν, τοὺς ὁ­ποί­ους ἐ­πι­σκε­πτό­ταν, κα­τη­χοῦ­σε καὶ δί­δα­σκε.
Τὸ ὑ­πό­λοι­πο δι­ά­στη­μα τῆς ζω­ῆς του ἦ­ταν εἰ­ρη­νι­κό. Ὁ ἅ­γιος σὰν νὰ ἦ­ταν ἕ­να κα­τά­φορ­το δέν­δρο ἔ­τρε­φε μὲ τὴν δι­δα­σκα­λί­α καὶ τὸ πα­ρά­δειγ­μά του ὅ­λους τοὺς εὐ­σε­βεῖς κα­τοί­κους τῶν Μο­γλε­νῶν καὶ ἰ­δι­αί­τε­ρα ἐ­κεί­νους ποὺ προ­η­γου­μέ­νως ἦ­ταν αἱ­ρε­τι­κοὶ καὶ με­τα­στρά­φη­καν στὴν Ὀρ­θό­δο­ξη πί­στη. Ἀ­φοῦ πέ­ρα­σε πο­λὺς και­ρός, προ­εῖ­δε τὴν ἀ­να­χώ­ρη­σή του ἀ­πὸ τὴν πα­ροῦ­σα ζω­ή, συγ­κά­λε­σε τοὺς μο­να­χοὺς τοῦ μο­να­στη­ριοῦ τῶν ἁ­γί­ων Ἀ­πο­στό­λων, τοὺς ἔ­δω­σε τὶς τε­λευ­ταῖ­ες πνευ­μα­τι­κὲς ὑ­πο­θῆ­κες του καὶ πα­ρέ­δω­σε τὸ πνεῦ­μα του στὸν Κύ­ριο.
Εν­τα­φι­ά­σθη­κε στὸ μο­να­στή­ρι, τὸ ὁ­ποῖ­ο εἶ­χε ὁ ἴ­διος ἱ­δρύ­σει στὰ Μο­γλε­νά. Ἐ­κεῖ ἀ­κό­μη καὶ με­τὰ τὸν θά­να­τό του ἔ­κα­νε ἐμ­φα­νῆ τὴν πα­ρου­σί­α του καὶ φρόν­τι­ζε γιὰ τὴν πνευ­μα­τι­κὴ πο­ρεί­α τῶν μο­να­χῶν. Ἀ­κό­μη ὁ τά­φος του, ποὺ πε­ρι­εῖ­χε τὰ ἱ­ε­ρὰ λεί­ψα­νά του, θε­ρά­πευ­ε πολ­λὲς ἀ­σθέ­νει­ες τῶν προ­σερ­χο­μέ­νων στὴν μο­νὴ καὶ ἐκ­ζη­τούν­των τὴν βο­ή­θειά του. Ἀρ­γό­τε­ρα μὲ αὐ­το­κρα­το­ρι­κὴ δι­α­τα­γὴ ἀ­νοί­χτη­κε ὁ τά­φος καὶ ἀ­πο­κα­λύ­φθη­καν τὰ πάν­τι­μα λεί­ψα­να τοῦ ἁ­γί­ου καὶ μά­λι­στα φα­νε­ρώ­θη­κε τὸ ση­μεῖ­ο νὰ ἐκ­βλυ­στά­νουν μῦ­ρα οἱ κόγ­χες τῶν ὀ­φθαλ­μῶν του. Τὸ ἅ­γιο καὶ εὐ­ω­δια­στὸ μῦ­ρο ἔ­τρε­χε σὰν πο­τά­μι ἀ­πὸ τοὺς ὀ­φθαλ­μοὺς τοῦ ὁ­σί­ου Ἱ­λα­ρί­ω­νος.
Τὰ λεί­ψα­νά του εἶ­χαν μιὰ ἀ­ξι­ο­πρό­σε­κτη πε­ρι­πλά­νη­ση. Με­τα­φέρ­θη­καν ἀ­πὸ τὸν Βούλ­γα­ρο τσά­ρο Ἰ­ω­άν­νη Ἀ­σά­νη στὸ Τύρ­νο­βο στὸν να­ὸ τῶν ἁ­γί­ων Τεσ­σα­ρά­κον­τα πε­ρὶ τὸ 1204 ἢ λί­γο ἀρ­γό­τε­ρα. Με­τέ­πει­τα πε­ρι­φρο­νή­θη­καν ἀ­πὸ τοὺς Τούρ­κους καὶ στὸ τέ­λος με­τα­φέρ­θη­καν στὴν Κων­σταν­τι­νού­πο­λη.
Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου τιμᾶται κάθε χρόνο στὶς 21 Ὀκτωβρίου. Τὴν σημερινὴ ἀκολουθία του τὴν συνέθεσε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Ἰωήλ.

[1]. Ἡ ἀρχαιολόγος Δ. Εὐγενίδου στὴν ἐργασία της «Τὸ κάστρο τῆς Χρυσῆς καὶ τὸ θέμα τῶν Μογλενῶν», Θεσσαλονίκη 1986 (ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν τιμητικὸ τόμο γιὰ τὸν καθηγητὴ Μ. Ἀνδρόνικο), σ. 333, σημειώνει πὼς «ἡ φυσικὴ περιοχὴ τῶν Μογλενῶν ἐντοπίζεται στὸν χῶρο ποὺ ὁρίζεται ἀπὸ τὸ βουνὸ Πάϊκο στὴν ΝΑ πλευρά, τὸν Βόρα (Καϊμακτσαλὰν) στὴν ΒΔ πλευρά. Ἕνας χῶρος ποὺ καλύπτει 30.000 ἐκτάρια πεδινὰ καὶ εὔφορα. Ἐπίσης ἀναφέρει πὼς ἡ ἐπισκοπὴ τῶν Μογλενῶν εἶναι μιὰ ἐπισκοπὴ ποὺ ὑπάρχει τοὐλάχιστον ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ 10ου αἰῶνος. Ἐλέγχει μιὰ μεγάλη περιοχὴ καὶ εὑρίσκεται σὲ ἀρκετὰ ὑψηλὴ θέση στὴν τάξη τῶν θρόνων τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος. Π.χ. τὸν 12ο αἰῶνα ἀναφέρεται στὴν θ΄ σειρά (ὅπ.π.).

Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2008

Η Μεγάλη Μάχη των Γιαννιτσών

Ομιλία για την απελευθέρωση των Γιαννιτσών
Παπαδόπουλος Χαράλαμπος
Καθηγητής 1ου ΓΕΛ Γιαννιτσών

20 Οκτωβρίου 1912. Μέρα γιορτινή, μέρα χαρμόσυνη για τη πόλη μας. Τα Γιαννιτσά γιορτάζουν την απελευθέρωσή τους από τον τουρκικό ζυγό. Στις 20 Οκτωβρίου 1912 στις 10 το πρωί, ο Ελληνικός Στρατός έμπαινε στη πόλη των Γιαννιτσών. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πρωθυπουργός της Ελλάδας, μαθαίνει μέσω του Γενικού Στρατηγείου ότι η αντίσταση των Τούρκων στην Ιερή τους Πόλη έχει αρθεί και ότι η πρωτεύουσα της Μακεδονίας, η Θεσσαλονίκη βρίσκεται ουσιαστικά σε ελληνικά χέρια, αφού η Τουρκική παράδοση είναι βέβαιη. Έφτασε η μέρα να κλείσει το κεφάλαιο της σκλαβιάς, της καταπίεσης, της ατιμίας, της πίκρας, που για περίπου 500 χρόνια επέτρεψε να περάσουμε ο Θεός σύμφωνα με τις ανεξιχνίαστες βουλές Του. Για να πάρουμε μια ιδέα για τα βάσανα των προγόνων μας ας διαβάσουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας «Η Αγία νεομάρτυς Χρυσή». « Επειδή κατά την εξωτερική εμφάνιση ήταν πάγκαλος, ένας από τους Τούρκους του χωριού, που η προφορική παράδοση λέει πως ήταν αγάς, τρώθηκε από δαιμονικό έρωτα γι’ αυτήν και επιζητούσε ευκαιρία να εκπληρώσει τις πονηρές του επιθυμίες. Πράγματι μια των ημερών, που η νεαρή Χρυσή μαζί με άλλες γυναίκες του χωριού , βγήκε να μαζέψει ξύλα, τότε ο πονηρός επίβουλος της αγίας με τη συνδρομή και άλλων συμπατριωτών του επέδραμε στο τόπο της συλλογής κι άρπαξε την αγία και την μετέφερε στο σπίτι του. Την τακτική αυτή την εφάρμοζαν πολύ συχνά οι Τούρκοι. Υπήρχε σχέδιο τελείας εξοντώσεως των Ρωμιών. Οι εξισλαμισμοί ήταν ομαδικοί ή μεμονωμένοι. Φυσικά γινόντουσαν κατόπιν πιέσεως, κολακείας, βίας και εξαναγκασμού. Στους αρνησίχριστους πρόσφεραν μεγάλες τιμές και πλούτη. Οι Τούρκοι θεωρούσαν τον εξισλαμισμό μεγάλη και σπουδαία πράξη ευλαβείας. Οι συνθήκες ζωής ήταν δύσκολες, οι φόροι δυσβάστακτοι, οι διωγμοί ακατάπαυστοι, ώστε πολλοί να οδηγηθούν στον εξισλαμισμό. Άλλοι βέβαια προτίμησαν το μαρτύριο και την ομολογία. Οι αφορμές μαρτυρίου τους είναι πολλές. Άλλοι μαρτύρησαν γιατί φόρεσαν ένα φέσι, άλλος γιατί μίλησε για την πίστη του Χριστού, άλλος γιατί ήταν όμορφος, άλλος από φθόνο, άλλος γιατί διαφώνησε στη τιμή των γεωργικών προϊόντων, για χρηματικές διαφορές κλπ.».
Απο το 1881 το Ελληνικό κράτος έφτανε μέχρι και τη Θεσσαλία. Η Μακεδονία, η Ήπειρος και η Θράκη ήταν ακόμα σκλαβωμένες. Στις αρχές του 1900 η Βουλγαρία, εκμεταλλευόμενη την αδυναμία της Τουρκίας, έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιό της να προσαρτήσει την Μακεδονία. Γι’ αυτό επιδόθηκε σε δολοφονίες και βιαιοπραγίες για να τρομοκρατήσει τον Ελληνικό πληθυσμό. Ο κίνδυνος να χάσει η Ελλάδα την Μακεδονία γα πάντα ήταν μεγάλος. Η επίσημη Ελλάδα δεν μπορούσε να αντιδράσει μετά τη σφοδρή ήττα που είχε υποστεί από τον ατυχή πόλεμο του 1897. Οι φωνές όμως φωτισμένων ανθρώπων όπως ο Ίωνας Δραγούμης ο οποίος έλεγε : «Να ξέρετε πως αν τρέξουμε να σώσουμε τη Μακεδονία, η Μακεδονία θα μας σώσει» καθώς και τα εγκλήματα των Βουλγάρων ξεσηκώνουν τους Έλληνες της ελεύθερης Ελλάδας και έρχονται κατά εκατοντάδες να υπερασπιστούν τη Μακεδονική γη. Αυτοί οργανώνουν αντάρτικα σώματα τα οποία εμπλουτισμένα με το ντόπιο ελληνικό στοιχείο δρούν κυρίως στο βάλτο των Γιαννιτσών. Τα Γιαννιτσά γίνονται το επίκεντρο του Μακεδονικού Αγώνα, γίνονται μια πόλη που ποτίζεται από το αίμα των Ελλήνων ηρώων. Ο Παύλος Μελάς, ο καπετάν Άγρας, οι δικοί μας Γιαννιτσιώτες Γκόνος Γιώτας, ο Μιχαήλ Βαρελάς και η αδελφή του Ελισάβετ, ο Χρήστος Χατζηδημητρίου και πολλοί άλλοι επώνυμοι και ανώνυμοι κάτοικοι των Γιαννιτσών πότισαν με το αίμα τους τη γη, στην οποία εμείς σήμερα κατοικούμε ελεύθεροι.
Κι έτσι φτάνουμε στο 1912 μια χρονιά που το Πάσχα ήταν 25 Μαρτίου. Δυο μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης, το Πάσχα και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, δυό Πασχαλιές δηλαδή γιορτάστηκαν την ίδια μέρα. Υπήρχε μια προφητεία του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού ότι το ποθούμενο δηλ. η απελευθέρωση θα ρθεί, όταν θα πέσουν δυο Πασχαλιές μαζί. Στις 5 Οκτωβρίου 1912 εξορμεί ο Ελληνικός Στρατός με αρχιστράτηγο τον διάδοχο Κωνσταντίνο από τα Θεσσαλικά σύνορα προς Ελασσόνα και Σαραντάπορο όπου σημειώνεται η πρώτη λαμπρή νίκη τους. Μια εβδομάδα αργότερα απελευθερώνονται τα Σέρβια, η Κοζάνη, τα Γρεβενά, η Κατερίνη και η Έδεσσα. Το ελληνικό στρατηγείο περίμενε οι Τούρκοι να δώσουν την μάχη για τη Θεσσαλονίκη στην ανατολική όχθη του Αξιού ποταμού. Όμως ο Τούρκος αρχιστράτηγος Χασάν Ταξίν Πασάς, είτε επειδή δεν ήθελε να δώσει μάχη τόσο κοντά στη Θεσσαλονίκη, είτε επειδή ήθελε να προστατεύσει την ιερή για τους μουσουλμάνους της Μακεδονίας πόλη των Γιαννιτσών προτίμησε να παρατάξει τις δυνάμεις του πιο δυτικά: γύρω από τα Γιαννιτσά. Έτσι οχυρώθηκαν οι Τούρκοι σε μήκος 10 χλμ από τη λίμνη μέχρι το Πάικο και περίμεναν τον Ελληνικό Στρατό που θα προχωρούσε σε ακάλυπτα μέρη και θα ήταν εύκολος στόχος. 19 του μηνός τα προελαύνοντα ελληνικά τμήματα δέχτηκαν τους πρώτους πυροβολισμούς πλησιάζοντας τη γέφυρα Μελισσίου. Μετά τον πρώτο αιφνιδιασμό ανασυντάχτηκαν και εξαπέλυσαν σφοδρή επίθεση με όλες τους τις δυνάμεις. Με την κάλυψη του πυροβολικού οι μεραρχίες περνάνε τη μοναδική γέφυρα που υπήρχε και παίρνουν θέσεις μάχης μεταξύ Μελισίου και Γιαννιτσών. Έτσι η μάχη γενικεύθηκε σ΄ όλο το μήκος του μετώπου από το Πάικο μέχρι τη λίμνη με τους Έλληνες στρατιώτες να καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες να προχωρήσουν στο ανοιχτό πεδίο για να πλησιάσουν τις εχθρικές θέσεις. Όλα αυτά κάτω από συνεχή βροχή. Όταν έπεσε για καλά το σκοτάδι σταμάτησαν οι πυροβολισμοί. Εκείνη η νύκτα 19 προς 20 Οκτωβρίου ήταν πραγματικά μαρτυρική. Έπρεπε να μείνουν ακίνητοι στις θέσεις τους κάτω από καταρρακτώδη βροχή, νηστικοί, κατάκοποι γιατί ο εχθρός βρισκόταν στα 200-300 μέτρα. Για την επόμενη μέρα 20 Οκτωβρίου ο Τούρκος αρχιστράτηγος Χασάν Ταξίν Πασάς γράφει στα απομνημονεύματά του: «Η αρξαμένη αποφασιστική προέλασις του αντιπάλου από την χαραυγήν της 20ης εξελίσετο σχεδόν με την ιδίαν τακτικήν και τους ίδιους ελιγμούς….οι άντρες μας εμάχοντο με πείσμα και ηρωισμόν απαράμιλλον, αλλά και οι Ελληνες δεν ανεχαιτίζοντο εύκολα παρά τα φονικά πυρά που υφίσταντο εις αποκεκαλυμένον έδαφος. Οβίδες και σφαίρες τους εθέριζον, αλλ΄εκείνοι επροχώρουν και πάλιν. Ο Κωνσταντίνος το είχε πάρει απόφασιν να περάσει όπως και το έκανε..». Τι να πρωτοαναφέρει κανείς από την γενναιότητα των στρατιωτών μας ! Με τι λόγια να περιγράψουμε την αυτοθυσία τους ! Ιδιαίτερα διακρίθηκε για την ορμητικότητά του το 9ο τάγμα ευζώνων με διοικητή τον αντισυνταγματάρχη Παπαδόπουλο, το οποίο στις 8:45 με την υποστήριξη των πυροβολαρχιών της 4ης και της 6ης μεραρχίας κατόρθωσε να καταλάβει το ύψωμα των νεκροταφείων της πόλης στη Μητρόπολη. Έτσι έσπασε η αντίσταση των Τούρκων στο Βόρειο άκρο, επικράτησε πανικός και τράπηκαν σε φυγή προς Θεσσαλονίκη. Τα πρώτα τμήματα που μπήκαν στη πόλη από τον δρόμο της Αξού στις 10 π.μ. ήταν της δεύτερης μεραρχίας με μέραρχο τον Καλάρη. Το μεσημέρι από το ίδιο δρόμο μπαίνει και ο αρχιστράτηγος διάδοχος Κωνσταντίνος με το επιτελείο του. Δημογέροντες της ελληνικής κοινότητας και πλήθος κόσμου τους υποδέχονται μέσα σε παραλήρημα χαράς, με ζητωκραυγές και κωδωνοκρουσίες στην οδό Χατζηδημητρίου, στο ύψος της νέας αγοράς. Ακολούθησε νεκρώσιμη ακολουθία στο ιερό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ενταφιασμός των νεκρών και κατόπιν εψάλλει μεγάλη δοξολογία μπροστά στον αρχιστράτηγο για τη νικηφόρα έκβαση της μάχης. Τα Γιαννιτσά , η Μακεδονία ολόκληρη είναι μετά από πεντακόσια χρόνια Τουρκικής σκλαβιάς ελεύθερη.
Η απελευθέρωση των Γιαννιτσών που γιορτάζουμε σήμερα είναι ένα παράδειγμα ακόμα, πόσο μεγαλουργούμε οι Έλληνες όταν είμαστε μονιασμένοι. Γιατί όπως λέει και στον εθνικό μας ύμνο: «σαν μισούνται ανάμεσά τους , δεν τους πρέπει λευτεριά». Για να θυμηθούμε και τον στρατηγό Μακρυγιάννη, ο οποίος πικραμένος από τις έχθρες που άρχισαν μεταξύ των αγωνιστών του 1821 γράφει στα απομνημονεύματά του: «Αν μας έλεγε κανένας αυτείνη τη λευτεριά όπου θα γευόμαστε, θα περικαλούσαμε τον Θεόν να μας αφήσει εις τους Τούρκους άλλα τόσα χρόνια, όσο να γνωρίσουν οι άνθρωποι τι θα ειπεί πατρίδα, τι θα ειπεί θρησκεία, τι θα ειπεί φιλοτιμία, αρετή, και τιμιότη, Αυτά λείπουν απ’ όλους εμάς, στρατιωτικούς και πολιτικούς.». Αυτά να μάθουμε και μεις οι σημερινοί Έλληνες, και να είμαστε σίγουροι ότι : « η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, δεν τη σκιάζει φοβέρα καμιά, μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει και ξανά προς τη δόξα τραβά».

Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 2008

ΠΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ

Κασαμπαλής Χαράλαμπος
Καθηγητής 3ου ΓΕΛ Γιαννιτσών

Κίνητρο ή αφορμή για την ενασχόληση με το θέμα


Επειδή η Ιστορία των αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών είναι ο αρχαιότερος κλάδος όχι μόνο των Μαθηματικών αλλά της Ιστορίας των επιστημών συνολικά, πρέπει να εξετάζεται στη σύγχρονη εποχή μας με προβληματισμό με αμφισβητήσεις χωρίς υποθετικές εκδοχές, και με συστηματικές μεθόδους επιστημονικής έρευνας.
Έτσι όλες οι προσπάθειες που έγιναν ως τώρα τουλάχιστον τα 150 τελευταία χρόνια παρουσιάστηκαν συστηματικά τάσεις αντικρουόμενες ονομαζόμενες νέες διαμάχες για την Ιστορία των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών. Επίσης όλα τα κείμενα που σώζονται τα ίδια αποτελούν μάλλον σχόλια ποικίλων ειδών για τα μαθηματικά παρά Ιστορία με την αυστηρή σημασία του όρου. Έτσι οι διάφορες διαμάχες του παρελθόντος προϋπάρχουν των νέων στην ερμηνεία των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών.
Αρχίζοντας από τις παλιές τάσεις και ξεκινώντας από το έργο της κριτικής έκδοσης των κειμένων που άρχισε τον 19ο αιώνα και συνεχίστηκε και τον 20ο με μερικά πολύ σημαντικά αποτελέσματα όπως η δεύτερη συμπληρωμένη έκδοση των έργων του Αρχιμήδη ( 1910-1915 ) από τον Heiberg που έγινε μετά την ανακάλυψη του παλίμψηστου κώδικα της Κων/πόλης 1906, η μνημειώδης μελέτη και έκδοση του συνόλου της αραβικής και λατινικής παράδοσης του Αρχιμήδη από τον Μ.Clagett (1964-1984),η ανακάλυψη και η έκδοση των αραβικών μεταφράσεων μερικών κειμένων των οποίων έχει χαθεί το ελληνικό πρωτότυπο, όπως είναι το Περί πυρίων του Διοκλή από τον G.J.Toomer 1976 και τα βιβλία 4-7 των Αριθμητικών του Διόφαντου από τους J.Sesiano (1982) & R.Rashed1984,η έκδοση παπυρικών κειμένων μαθηματικού, αστρονομικού και αστρολογικού περιεχομένου, προερχόμενων από την Αίγυπτο της ελληνιστικής και ελληνορωμαϊκής περιόδου, από τον R.A. Parker (1972), τον A. Jones (1999), κ.ά. Η έρευνα και η έκδοση των κειμένων, λοιπόν, αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί μόνιμη συνιστώσα της έρευνας για την ιστορία των αρχαίων ελληνικών μαθηματικών.
[1]
Πράγματι, στις αφηγήσεις της ιστορίας των αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών - και γενικά των μαθηματικών της αρχαιότητας - διακρίνουμε δύο κύριες μεθοδολογικές τάσεις. Στη μία τάση ανήκουν όλες εκείνες οι αφηγήσεις που προσεγγίζουν τα αρχαία μαθηματικά πρωτίστως από τη σκοπιά του μαθηματικού και δευτερευόντως από τη σκοπιά του ιστορικού. Στην άλλη τάση ανήκουν όσες αφηγήσεις προσεγγίζουν τα αρχαία Μαθηματικά από τη σκοπιά του ιστορικού. Για λόγους συντομίας θα ονομάζουμε το είδος της ιστορίας των μαθηματικών που ανήκει στην πρώτη τάση « παραδοσιακή ιστορία των Μαθηματικών » και το είδος της ιστορίας των μαθηματικών που ανήκει στη δεύτερη τάση « νέα ιστορία των Μαθηματικών ».[2] Οι ονομασίες αυτές απηχούν την ηλικία των δύο τάσεων. Η νέα ιστοριογραφία εμφανίζεται στο προσκήνιο με όλη τη δυναμική μόλις το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα. Προβάλλει αιφνιδιαστικά, με τη μορφή ρήξης προς την παραδοσιακή ιστοριογραφία, αρχικά με αφορμή το θέμα της αλγεβρικής ερμηνείας ενός σημαντικού μέρους των Μαθηματικών της κλασικής και ελληνιστικής εποχής και, στη συνέχεια, με τη διατύπωση διαφορετικών αναγνώσεων σε άλλα κεφάλαια της ιστορίας όχι μόνο των ελληνικών αλλά και των Βαβυλωνιακών Μαθηματικών, καθώς και για μεθοδολογικά ζητήματα για την ιστοριογραφία των Μαθηματικών γενικά. Σε αυτή τη συλλογή δημοσιεύονται τα κείμενα μέσω των οποίων διεξήχθη η πρώτη και πιο σημαντική διαμάχη ανάμεσα στα δύο ιστοριογραφικά ρεύματα, διαμάχη η οποία ανέδειξε και νομιμοποίησε σε μεγάλο βαθμό τη νέα ιστοριογραφία. Η διαμάχη αυτή επικεντρώθηκε μεν σε ένα αρκετά ειδικό θέμα στον υποτιθέμενο, κατά την παραδοσιακή ιστοριογραφία, αλγεβρικό χαρακτήρα ενός τμήματος των Μαθηματικών της κλασικής και Ελληνιστικής περιόδου (δηλαδή των Μαθηματικών του Ευκλείδη, του Απολλώνιου και σε μικρότερο βαθμό του Αρχιμήδη) , ουσιαστικά όμως αποτέλεσε την αφορμή να διατυπωθεί με σαφήνεια η νέα ιστοριογραφική άποψη για το πώς πρέπει να μελετούμε ως ιστορικοί των Μαθηματικών τα μαθηματικά κείμενα του παρελθόντος.
Γι’ αυτή τη συγκεκριμένη διαμάχη χρησιμοποιούμε την έκφραση « διαμάχη για τη ‘‘γεωμετρική άλγεβρα’’». Η « γεωμετρική άλγεβρα», είναι μια ερμηνευτική άποψη για τα αρχαία ελληνικά Μαθηματικά, που πρεσβεύει ότι πίσω από ένα σημαντικό μέρος της ελληνικής γεωμετρίας κρύβεται μια αλγεβρική ερευνητική «ατζέντα», την οποία κληρονόμησαν και ανέπτυξαν οι Έλληνες Μαθηματικοί ήδη από τον 5ο π.Χ. αιώνα. Αυτή η άποψη βασίζεται σε παραδοχές, δηλαδή υποθέσεις, και δεν αποτελούν τεκμηριωμένα γεγονότα στην ιστορία των Μαθηματικών. Έτσι, δεν έχουμε καμία ένδειξη ότι στη διάρκεια του 5ου π.Χ. αιώνα έχουμε συστηματική και μαζική μεταφορά μαθηματικών γνώσεων από τη Μεσοποταμία στην Ελλάδα. Αντίθετα, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τέτοια μεταφορά έγινε πράγματι, αλλά πολύ αργότερα, κατά την ελληνιστική και την ελληνορωμαϊκή περίοδο.
Η ερμηνευτική άποψη λοιπόν της γεωμετρικής άλγεβρας έχει το πλεονέκτημα ότι εξηγεί με μεγάλη συνέπεια, απλότητα και ευκολία πολλές σελίδες των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών και πιο ειδικά παρέχει ένα πολύ ελκυστικό, ιδίως για τους Μαθηματικούς , πλαίσιο εξήγησης του κινήτρου που ώθησε τον Ευκλείδη να γράψει εκείνα τα τμήματα από τα Στοιχεία που, όπως υποστηρίζουν οι οπαδοί της εν λόγω ερμηνευτικής άποψης, δεν φαίνεται να έχουν κανένα ουσιαστικό γεωμετρικό περιεχόμενο. Και το πλαίσιο αυτό , υποστηρίζουν , δεν είναι άλλο από τον αλγεβρικό τρόπο του σκέπτεσθαι. Παραδείγματος χάριν, στο κείμενο του Ευκλείδη είναι διατυπωμένη η πρόταση με μορφή που θα μπορούσε να γραφεί συνοπτικά : Ορθ. (a, b+c+d)=Oρθ.(a, b)+ Oρθ. (a, c)+ Oρθ. (a, d) ως ισοδύναμη μαθηματικά με την a(b+c+d)=ab+ac+ad, εμπεριέχει την ιδέα της επιμεριστικής ιδιότητας του πολλαπλασιασμού ως προς τη πρόσθεση. Επίσης η πρόταση που είναι διατυπωμένη στα Στοιχεία με τη μορφή: T (a + b)= T (a)+ T (b)+ 2 Oρθ. (a, b), ως ισοδύναμη μαθηματικά με την ταυτότητα ( a+b)2 =a2+b2 +2ab, εμπεριέχει τη γνώση αυτής της αλγεβρικής ταυτότητας. Άλλα αποτελέσματα επίσης , με βάση τις τεχνικές της « γεωμετρικής άλγεβρας », να ερμηνεύονται ως γεωμετρικές μέθοδοι για την επίλυση δευτεροβάθμιων εξισώσεων.
[3] Ως ιστορικό στοιχείο θα μπορούσε να θεωρηθεί η επιβίωση στην άλγεβρα όρων γεωμετρικής προέλευσης, π.χ. τετράγωνος, κύβος, δύναμις ,διτετράγωνος κ.ά. Οι ονομασίες αυτές, σύμφωνα με τον πρωτεργάτη της αλγεβρικής ερμηνείας των αρχαίων ελληνικών Μαθηματικών, H.G.Zeuthen φανερώνουν ότι η άλγεβρα, η οποία από την εποχή του F. Viete και μετά χρησιμοποιεί τον εγγράμματο συμβολισμό για να παραστήσει τα γενικά μεγέθη , χρησιμοποιούσε κατά το παρελθόν γεωμετρικό συμβολισμό.
Το 1975 δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Archice for History of Exact Sciences μια σαρωτική κριτική από τον ιστορικό των Μαθηματικών Sabetai Unguru εναντίον του συνόλου της καθιερωμένης αφήγησης της ιστορίας των αρχαίων ελληνικών Μαθηματικών που είχαν διαμορφώσει έως τότε οι σημαντικότεροι ιστορικοί των Μαθηματικών. Τα περισσότερα πυρά της επίθεσης του ο Unguru τα κατηύθυνε εναντίον της ιδέας περί «γεωμετρικής άλγεβρας» ιδέας την οποία κατήγγειλε ως σκέτη φαντασία, ως λογική και ιστορική αδυνατότητα ως ένα τερατώδες, υβριδικό, αντιφατικό δημιούργημα που κατασκευάστηκε από μαθηματικούς οι οποίοι δεν είχαν καμία αίσθηση της ιστορίας.. Αυτή η κατά μέτωπο επίθεση, όπως αναμενόταν, δεν έμεινε αναπάντητη. Προκάλεσε αμέσως τις αντιδράσεις, από τις σελίδες του ίδιου επιστημονικού περιοδικού, ενός επιφανούς εκπροσώπου της παραδοσιακής ιστοριογραφικής σχολής, B.L. van der Waerden και δύο διακεκριμένων μαθηματικών, του μαθηματικού του Princeton Andre Weil (1906-1998) και του H. Freudenthal (1905-1990). Ανταπάντησε ο Unguru με ένα δεύτερο άρθρο που δημοσιεύθηκε αυτή τη φορά στο επιστημονικό περιοδικό Isis. H ουσία, λοιπόν της διαμάχης βρίσκεται στις βαθύτερες μεθοδολογικές διαφορές που χωρίζουν την παραδοσιακή από τη νέα ιστοριογραφία. Και αφετηρία αυτών των διαφορών εντοπίζεται στο πώς αντιλαμβάνονται το αντικείμενο της ιστορίας των Μαθηματικών και το έργο του ιστορικού των Μαθηματικών οι εκπρόσωποι των δύο σχολών. «Η Ιστορία των Μαθηματικών», γράφει και πάλι ο Unguru, «είναι Ιστορία , όχι Μαθηματικά». Οι μαθηματικές και οι ιστορικές αφηγήσεις ,υποστηρίζει, είναι τελείως ασύμβατες μεταξύ τους.H ιστορία, πριν απ’ όλα ενδιαφέρεται κυρίως για το γεγονός υπό την ιδιότητα ως ιδιαίτερου γεγονότος για το συγκεκριμένο συμβάν, για την αλλαγή από ένα αναγνωρίσιμο, ατομικό χαρακτηριστικό. Η ιστορία δεν επιδιώκει να στριμώχνει τα γεγονότα, να τα ομαδοποιεί, να τα συνωστίζει κάτω από την ίδια επικεφαλίδα, αποστραγγίζοντάς τα από τις ατομικότητές τους. Αντίθετα, η ιστορία είναι προσπάθεια κατανόησης κάθε γεγονότος του παρελθόντος αυτοτελώς. Οπότε χώρος της ιστορίας είναι ο χώρος του ιδιοσυγκρασιακού.
[4]
Υπό αυτήν την έννοια, ο σκοπός του ιστορικού των Μαθηματικών δεν μπορεί να περιοριστεί στο να βλέπει τα Μαθηματικά του παρελθόντος απλώς και μόνον ως προαγγέλους των σύγχρονων Μαθηματικών, στο να διερευνά κάθε φορά ποιες σύγχρονες μαθηματικές ιδέες μπορεί να αναγνωρίσει στο ένα ή στο άλλο κείμενο του παρελθόντος. Η κύρια προσπάθεια του πρέπει να κατευθύνεται στο να κατανοεί τα μαθηματικά κείμενα του παρελθόντος ιστορικά, να λαμβάνει υπ’ όψιν του το ιστορικό και το πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται, να προσπαθεί να ανασυγκροτεί, όσο αυτό είναι δυνατόν, τις αυθεντικές προθέσεις του κάθε ιστορικού προσώπου, να απορρίπτει τις ανιστορικές ερμηνείες, να αποκαλύπτει τι δεν θα μπορούσε να είχε στο νού του ο Α ή ο Β ιστορικός συγγραφέας όταν έγραψε το ένα ή το άλλο κείμενο, να δείχνει τελικά σε ποιόν βαθμό οι παρελθούσες ιδέες ήταν διαφορετικές από τις σύγχρονες. Αν πρόκειται να γράψει κανείς την ιστορία των Μαθηματικών, και όχι τα Μαθηματικά της ιστορίας, αυτός ο συγγραφέας οφείλει να προσέξει ώστε να μην υποκαταστήσει το ιδιοσυγκρασιακό με το νομοθετικό, δηλαδή, να μην πραγματευθεί τα Μαθηματικά του παρελθόντος σαν να μην είχαν τα
Μαθηματικά παρελθόν, πέραν των τετριμμένων διαφορών στην εξωτερική εμφάνιση ενός κατά βάσιν αναλλοίωτου σκληρού περιεχομένου. Όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα αρχαίο μαθηματικό κείμενο, ο σύγχρονος ερμηνευτής έχει να κάνει μια αρχική επιλογή: Κατ’ αρχάς μπορεί να ακολουθήσει τη μαθηματική προσέγγιση. Αυτή περιλαμβάνει δύο βήματα (1) να προσπαθήσει να ανακαλύψει πώς θα μπορούσε ο ίδιος να το χειριστεί - να λύσει το πρόβλημα, να αποδείξει την πρόταση, να εκτελέσει την κατασκευή – και κατόπιν (2) υπό το φως της απάντησής του στο βήμα (1) να επιχειρήσει να κατανοήσει την αρχαία πρακτική. Αυτή είναι η κατ’ εξοχήν μαθηματική προσέγγιση. Ωστόσο, ο σύγχρονος ερμηνευτής μπορεί να απορρίψει την προσφυγή σε σύγχρονες μεθόδους για την αποκρυπτογράφηση του κειμένου και να χρησιμοποιήσει μόνον αρχαίες μεθόδους που ήσαν προσιτές στον συγγραφέα του κειμένου. Αυτή είναι η ιστορική προσέγγιση. Το τελικό όφελος που θα προσκομίσει κάποιος από την ερμηνεία διαφέρει ανάλογα με την προσέγγιση που θα ακολουθήσει
[5].
Εδώ δεν πρόκειται για συνταγές, το πώς θα μαγειρευτεί καλύτερα ένα φαγητό με τα ίδια υλικά, αλλά για μια επιστημονική τεκμηρίωση μιας παρακαταθήκης σημαντικής που σημάδεψε εποχές και πολιτισμούς και δεν θα πάψει να χαρακτηρίζει την κουλτούρα και τις διαθέσεις λαών και ανθρώπων.
Έτσι λοιπόν για τα αρχαία ελληνικά μαθηματικά μπαίνει ένα θέμα ταξινόμησης μαθηματικών κειμένων, εκφράσεων, λύσεων, προτάσεων κατά εποχή και κατά πολιτισμό. Εδώ πρέπει να σταθούμε και να προβληματιστούμε κατά πόσο είναι ένας Μαθηματικός Ιστορικός αναλυτής ή ένας Ιστορικός Μαθηματικός αναλυτής.
[1] Γιάννης Χριστιανίδης- Δημήτρης Διαλέτης « Διαμάχες για την Ιστορία των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών» Εισαγωγή Σελ.2.
[2] Στο ίδιο Σελ 3

[3] Γιάννης Χριστιανίδης Δημήτρης Διαλέτης « Διαμάχες για την Ιστορία των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών» Εισαγωγή Σελ 6.
[4] Στο ίδιο Σελ 10
[5] Γιάννης Χριστιανίδης, Δημήτρης Διαλέτης «Διαμάχες για την Ιστορία των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών» Σελ 11

Δευτέρα 13 Οκτωβρίου 2008

Τοπικές γιορτές

13 Οκτωβρίου
Η Αγία Χρυσή έζησε στα τέλη του 18ου αιώνα και καταγόταν από το χωριό Χρυσή της Αλμωπίας . Έχοντας πίστη και αγάπη προς το Χριστό, αρνήθηκε να παντρευτεί ένα τούρκο αγά με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σε μαρτυρικό θάνατο. Σύμφωνα με το βιογράφο της Αγ. Νικόδημο, στις 13 Οκτωβρίου 1795 οι βασανιστές της πέρασαν μια πυρακτωμένη περόνη, σούβλα «πέρα και πέρα από τα αυτιά της μάρτυρος» στη συνέχεια κρέμασαν την αγία σε μια αγριαπιδιά και κατέκοψαν όλα τα μέλη της. και «μ’ αυτό τον τρόπο η καλή Χρυσή δοκιμάστηκε και λαμπρύνθηκε όπως ο χρυσός στο χωνευτήρι και παρέδωσε την αγία της ψυχή στα χέρια του αθανάτου νυμφίου της, παίρνοντας διπλό στεφάνι για την παρθενία και την άθληση της».

Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 2008

Κομποστοποίηση

10 ΕΠΑΛ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ
ΤΟΜΕΑΣ: ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΤΑΞΕΙΣ Α΄ & Γ΄
ΣΧ. ΕΤΟΣ : 2003 - 04


Συντονιστές προγράμματος: 1. Νικολαϊδου Μαρία – γεωπόνος
2. Ράπτης Βασίλειος – γεωπόνος
Γ΄ Τάξη Α΄ Τάξη
Ομάδα μαθητών: Αλεξίου Ιωάννης Ακονίδης Χαράλαμπος
Λάτσου Ανεζή Ζουμπουρδικούδης Ιωάννης
Μουρούνογλου Ιωάννης Ιορδανίδης Ιορδάνης
Παππά Αικατερίνη Κούτρας Αντώνιος
Παρασκευοπούλου Αντίκλεια Λαζαρίδου Γεσθημανή
Σταμενίτη Αθανασία Νιστέλκα Μαρία
Ταλμάζη Ελένη Παπαμιχαήλ Στυλιανός
Τζαχαλάκη Μαρία
Τσανακλίδης Ελευθέριος
Τσιόκρης Διονύσιος

Γιαννιτσά: Απρίλιος 2004


Α. ΓΕΝΙΚΑ
Κομποστοποίηση είναι η διαδικασία κατά την οποία διάφορα οργανικά φυσικά υλικά, συγκεντρωμένα σ’ ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο, μετατρέπονται με τη βοήθεια μικροοργανισμών, μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα, σε οργανικό λίπασμα χρήσιμο για κάθε χωράφι, κήπο, ή γλάστρα.
Το προϊόν που παράγεται με τη διαδικασία της κομποστοποίησης ονομάζεται κομπόστ (compost) - κομπόστα.
Η διεργασία της αποσύνθεσης των οργανικών υλικών, είτε είναι φυσικής είτε ζωικής προέλευσης, εμφανίστηκε μαζί με την εμφάνιση της ζωής στον πλανήτη μας.
Πολλοί γεωργοί, εδώ και πολλά χρόνια, παρατήρησαν ότι τα διάφορα φυτικά υπολείμματα, τα οποία τα συγκέντρωναν στην άκρη του χωραφιού τους ως άχρηστα υλικά, μετατρέπονταν με τον καιρό σ’ ένα τυρφώδες κατά κάποιο τρόπο υλικό, το οποίο διασπείροντάς το στο χωράφι τους έβλεπαν να βελτιώνονται οι φυσικές ιδιότητες του εδάφους και να αυξάνεται η γονιμότητά του.
Εξ άλλου, στους γεωργούς ήταν ήδη γνωστό, ότι η κοπριά μετά τη ζύμωσή της (χώνεμα) στον κοπροσωρό, μετατρέπεται σε άριστο βελτιωτικό υλικό για το χωράφι τους.
Το ίδιο θετικό αποτέλεσμα έχουμε και με τη χλωρή λίπανση, δηλαδή την ενσωμάτωση της φυτικής μάζας μιας καλλιέργειας με αναστροφή του εδάφους, όταν βρίσκεται σε ορισμένο στάδιο ανάπτυξης, και την ακολουθούμενη αποσύνθεσή της από τους μικροοργανισμούς του εδάφους.
Αυτές οι εμπειρίες του ανθρώπου τον οδήγησαν στη σκέψη ότι είναι δυνατόν όλα τα άχρηστα οργανικά υλικά που παράγονται από διάφορες δραστηριότητές του στο χωράφι, στον κήπο, από την εκτροφή ζώων, σε ορισμένες βιομηχανίες, σε νοσοκομεία, ακόμα και στην κουζίνα του (φλούδες φρούτων, υπολείμματα τροφών κ.λ.), από τον βιολογικό καθαρισμό των λυμάτων των πόλεων κ. ά., α ν τ ί να οδηγούνται στις χωματερές ή αλλού (π.χ. από τους γεωργούς σε κανάλια και αποστραγγιστικές τάφρους, από βιομηχανίες σε ποτάμια, λίμνες, παραλίες) με δυσμενείς επιπτώσεις για το περιβάλλον, ν α μ ε τ α τ ρ έ π ο ν τ α ι με την κομποστοποίηση σε οργανικό λίπασμα χρήσιμο για την ανάπτυξη των φυτών.
Έτσι, υλικά τα οποία με την πρώτη ματιά φαίνονται άχρηστα , να μην έχουν καμία αξία και να δημιουργούν προβλήματα στη διαχείρισή τους, μεταβάλλονται σε χρήσιμα και συμβάλλουν στην επαναφορά (ανακύκλωση) της οργανικής ουσίας στο έδαφος , πράγμα τόσο ωφέλιμο και απαραίτητο σήμερα που το περιβάλλον συνεχώς υποβαθμίζεται.
Αποφασίσαμε λοιπόν μαζί καθηγητές και μαθητές που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για το θέμα αυτό, να ασχοληθούμε με την κομποστοποίηση όχι απλώς σαν εκτέλεση μιας δίωρης άσκησης στα πλαίσια ενός εργαστηριακού μαθήματος, αλλά μεθοδικά και οργανωμένα σ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους με απώτερο σκοπό αυτή η δραστηριότητα, την οποία θα ζήσουν τα παιδιά και θα γνωρίσουν την ωφελιμότητά της, να γίνει ιδέα, να γίνει σύνθημα, που θα περάσει μέσω των μαθητών στην κοινωνία και όλοι μαζί να συμβάλλουμε στην εξυγίανση του περιβάλλοντος, στην εξοικονόμηση ενέργειας, στην αλλαγή της νοοτροπίας που έχει κυριεύσει τα τελευταία χρόνια τις προηγμένες οικονομικά χώρες, δηλαδή να πετάμε ό,τι μας περισσεύει, ό,τι θεωρούμε άχρηστο, χωρίς να μας απασχολούν οι επιπτώσεις των πράξεών μας.
Αυτή η ιδέα της καθολικής συμμετοχής στην κομποστοποίηση όλων των πολιτών μιας κοινωνίας δεν φαντάζει σήμερα ως ουτοπία, διότι ήδη άρχισε να εφαρμόζεται σε ορισμένες χώρες (Καναδάς Γερμανία κ. α.), σε τοπικό προς το παρόν επίπεδο, εκεί όπου πολίτες και τοπικοί παράγοντες ενστερνίστηκαν την ιδέα αυτή και οι διοικούντες συμβάλλουν στην όλη προσπάθεια είτε διαθέτοντας στα νοικοκυριά ειδικούς κάδους και πραγματοποιούν τα ίδια (τα νοικοκυριά) την κομποστοποίηση, είτε συλλέγοντας τα “άχρηστα οργανικά υλικά”, με τη βοήθεια και των νοικοκυριών, τα οποία στη συνέχεια τα μεταφέρουν σε ειδικούς χώρους όπου εφαρμόζεται η κομποστοποίηση.
Μέσω της ηλεκρονικής πληροφόρησης γνωρίζουμε ότι και στη χώρα μας σε κάποια σχολεία και σε κάποιους δήμους καλλιεργείται σήμερα η εν λόγω ιδέα. Εφαρμόζονται μάλιστα προγράμματα κομποστοποίησης σε μικρή κλίμακα.
Το δικό μας πρόγραμμα, η δική μας δραστηριότητα, αφορά την κομποστοποίηση των οργανικών υλικών που παράγονται στον χώρο του σχολείου μας από το κλάδεμα των δένδρων και θάμνων, το κούρεμα του γκαζόν και της αυτοφυούς βλάστησης, τη συλλογή φύλλων που πέφτουν από τα δένδρα.
Αλλά ας επισημάνουμε πρώτα ποια από τα οργανικά υλικά είναι κατάλληλα για κομποστοποίηση και ποια πρέπει να αποφεύγονται.

Β. ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΓΙΑ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ
α. Υλικά που παράγονται σε αγρούς, κήπους, πάρκα, δενδροστοιχίες δρόμων κ.α.
Ø Κλαδιά δένδρων και θάμνων (παράγονται μεγάλες ποσότητες με το κλάδεμα, είναι δε χρήσιμος σ’ αυτή την περίπτωση ένας κλαδοθραύστης) .
Ø Χορτάρι από κούρεμα χλοοτάπητα (γκαζόν) ή αυτοφυούς βλάστησης (πριν από το σχηματισμό σπόρων).
Ø Φύλλα, λουλούδια.
Ø Υπολείμματα καλλιεργειών (φύλλωμα πατάτας, τεύτλων κλπ).
Ø Άχυρα διαφόρων καλλιεργειών.
Ø Φύκια θάλασσας.

β. Υλικά που παράγονται στα σπίτια, στα ξενοδοχεία, στα νοσοκομεία, στις λαϊκές αγορές κ.α.
Ø Χαλασμένα ή υπερώριμα φρούτα ή λαχανικά.
Ø Υπολείμματα λαχανικών και άλλων υλικών που προκύπτουν από την προετοιμασία του φαγητού (φλούδες από πατάτες, από βολβούς, κοτσάνια κ.λ.).
Ø Υπολείμματα φαγητών (να μην περιέχουν λάδι).
Ø Υπολείμματα του καφέ, του τσαγιού, άλλων αφεψημάτων.
Ø Τσόφλια αυγών.
Ø Μαραμένα ή κατεστραμμένα λουλούδια και χώμα από γλάστρες (όταν ανανεώνεται).

γ. Υλικά από άλλες δραστηριότητες του ανθρώπου.
Ø Ροκανίδια και πριονίδια ξύλου (σε μικρές ποσότητες).
Ø Οργανικά υλικά από στάβλους (κοπριά, άχυρο, υπολείμματα ζωικών τροφών).
Ø Υπόλοιπα επεξεργασίας γεωργικών προϊόντων διαφόρων γεωργικών βιομηχανιών (πούλπα τεύτλων, στέμφυλα οινοποιίας κλπ).
Ø Στάχτη από ξύλα.
Ø Προϊόντα βιολογικού καθαρισμού.

Γ. ΥΛΙΚΑ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΓΙΑ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΊΗΣΗ

Ø Ανόργανα υλικά (πέτρες, μεταλλικά αντικείμενα, πλαστικά, γυαλί).
Ø Υλικά καθαρισμού, απορρυπαντικά.
Ø Τυπωμένο χαρτί.
Ø Οργανικά υλικά που με την αποσύνθεσή τους παράγουν δυσάρεστες οσμές (υπολείμματα φαγητών που περιέχουν κρέας, λίπη, λάδια).
Ø Οργανικά υλικά που δεν αποσυντίθενται εύκολα (κόκαλα).
Ø Υπολείμματα συμβατικών καλλιεργειών όπως ντομάτας, αγγουριού, κλπ πρέπει να αποφεύγονται διότι στις ρίζες τους υπάρχουν συχνά νηματώδεις.
Ø Φυτικά υπολείμματα που έχουν προσβληθεί από μύκητες (περονόσπορο, ωίδιο κλπ), διότι μεταφέρονται τα σπόρια των ασθενειών.
Ø Φυτικά υπολείμματα που φέρουν φυτοφάρμακα, διότι εμποδίζεται η ανάπτυξη των μικροοργανισμών της αποσύνθεσης.


Δ. ΧΩΡΟΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΚΟΜΠΟΣΤΑΣ

Η κομποστοποίηση μπορεί να πραγματοποιηθεί:
α. Σε ανοιχτούς χώρους (στην άκρη του χωραφιού μας ή σε μια γωνιά του κήπου μας).
β. Σε ημίκλειστους και κλειστούς χώρους.

Κομποστοποίηση σε ανοιχτό χώρο
Στην περίπτωση αυτή χαράσσουμε στο έδαφος τα όρια του σωρού που θέλουμε να δημιουργήσουμε του οποίου οι διαστάσεις μπορεί να είναι: Πλάτος 1m το πολύ 1,20m και μήκος όσο θέλουμε.
Σκάβουμε το έδαφος σε βάθος 20cm περίπου εντός των ορίων που χαράξαμε, ρίχνοντας το χώμα της εκσκαφής γύρο από τον λάκκο που δημιουργείται. Αν το χώμα αυτό είναι κατάλληλο, κυρίως να μην περιέχει πέτρες, μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί κατά τη διαδικασία κατασκευής του σωρού.
Αποφεύγουμε να έχει ο σωρός πλάτος και ύψος άνω του ενός μέτρου, το πολύ 1,20m, διότι δυσκολεύεται ο αερισμός των υλικών της κομποστοποίησης (εκτός εάν ληφθούν μέτρα για τον αερισμό του σωρού, όπως η τοποθέτηση σωλήνα με οπές κλπ).
Εάν οι διαστάσεις ως προς το πλάτος και το ύψος είναι μεγάλες και εφόσον ο σωρός δεν ανακινείται τακτικά, το πιθανότερο είναι να εξελιχθεί η ζύμωση σε αναερόβια, αντί της αερόβιας που είναι επιθυμητή, το παραγόμενο δε προϊόν θα αποκτήσει μια δυσάρεστη μυρουδιά σαπίλας.

Κομποστοποίηση σε ημίκλειστους και κλειστούς χώρους
Εδώ εντάσσουμε όλες εκείνες τις περιπτώσεις της κομποστοποίησης που για την παραγωγή του κομπόστ χρησιμοποιείται μια κάποια κατασκευή, από απλή για παράδειγμα ένα συρμάτινο πλέγμα, μέχρι μια μεγάλη σύγχρονη κατασκευή π.χ. ένας βιοαντιδραστήρας που μπορεί να χρησιμοποιήσει μια μεγάλη επιχειρηματική μονάδα παραγωγής κομπόστ.
Θα αναφέρουμε στη συνέχεια μερικές κατασκευές που μπορεί ο καθένας να κατασκευάσει εύκολα, καθώς και υλικά και μέσα που υπάρχουν γύρο μας και μπορούμε με κατάλληλο χειρισμό να αξιοποιήσουμε.
Α. Μια απλή περίπτωση είναι το συρμάτινο πλέγμα που αναφέραμε παραπάνω δίνοντας σ’ αυτό ένα κυλινδρικό σχήμα ή και ορθογωνίου πρίσματος, αν το τοποθετήσουμε γύρω από τέσσερις πασσάλους (ξύλινους ή μεταλλικούς) που τοποθετήσαμε στο έδαφος σε επιθυμητές αποστάσεις. (Στην ουσία δε διαφέρει από την περίπτωση του ανοιχτού χώρου).
Β. Ξύλινο πλαίσιο. Κατασκευάζεται εύκολα με τέσσερα καδρονάκια και σανίδες επιθυμητού μήκους. Καλό είναι οι σανίδες να μην εφάπτονται μεταξύ τους, ώστε να δημιουργούνται ανοίγματα για τον αερισμό των υλικών της κομποστοποίησης. Και εδώ φροντίζουμε το πλάτος και το ύψος να μην ξεπερνούν το 1,20m.
Γ. Χρήση ενός ευρύχωρου πλαστικού κάδου. Αφαιρούμε τον πυθμένα του και ανοίγουμε μερικές τρύπες στην πλευρική του επιφάνεια.

Σε κάθε περίπτωση οι κατασκευές αυτές τοποθετούνται πάνω σε έδαφος και όχι σε τσιμέντο, για να στραγγίζει, αν παραχθεί, η υπερβολική υγρασία και για να εισέλθουν οι γαιοσκώληκες, όταν η θερμοκρασία τους το επιτρέψει, οι οποίοι θα βοηθήσουν στη βελτίωση και τη σταθεροποίηση του κομπόστ. Επιλέγουμε δε ένα σκιερό και απάνεμο μέρος.

Δ. Σταθερή κατασκευή. Επιλέγουμε ένα μέρος που δεν μας είναι χρήσιμο για άλλες χρήσεις και δημιουργούμε μια σταθερή κατασκευή με τη χρήση τσιμέντου, πέτρας, τούβλων ή άλλων υλικών. Σ’ αυτή την περίπτωση κτίζουμε τις τρεις πλευρές και αφήνουμε ανοικτή την τέταρτη η οποία θα χρησιμεύσει για την εισαγωγή των υλικών, την ανάδευσή τους όταν χρειασθεί και την αποκομιδή του κομπόστ όταν θα είναι έτοιμο.
Ε. Μια απλή περίπτωση εντελώς κλειστού χώρου είναι η χρήση πλαστικής σακούλας. Φύλλα που μαζεύονται το φθινόπωρο καθώς και ξηρή ποώδης φυτική βλάστηση τοποθοετούνται μέσα σε σακούλες σε οριζόντια στρώματα εναλλασσόμενα με λεπτά στρώματα χώματος.
Για να ενισχύσουμε τη σχέση του αζώτου προς τον άνθρακα προσθέτουμε λίγο αζωτούχο λίπασμα. Κατά διαστήματα ψεκάζουμε λίγο νερό και όταν γεμίσει η σακούλα τη δένουμε σφικτά. Οι σακούλες αποθηκεύονται σε ζεστό μέρος για να ενισχύεται η ζύμωση κατά το χειμώνα και εφόσον όλα πάνε καλά το κομπόστ θα είναι έτοιμο πριν από το επόμενο καλοκαίρι.
ΣΤ. Μεγάλες εγκαταστάσεις (βιοαντιδραστήρες) όπου οι συνθήκες υγρασίας και αερισμού είναι ελεγχόμενες και η ανάδευση γίνεται μηχανικά κάθε φορά που κρίνεται απαραίτητο. Τέτοιες εγκαταστάσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι Δήμοι ή άλλοι φορείς καθώς και μεγάλες βιομηχανικές, γεωργικές κλπ μονάδες, οι οποίες παράγουν μεγάλες ποσότητες οργανικών υλικών.
Ζ. Μπορούμε εδώ να εντάξουμε και την περίπτωση της κομποστοποίησης με τη χρήση γαιοσκωλήκων. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοσθεί εύκολα από τα νοικοκυριά χρησιμοποιώντας ένα κατάλληλα διαμορφωμένο δοχείο στην αυλή τους ή και στο μπαλκόνι τους. Στον Καναδά η μέθοδος έχει γίνει ευρέως γνωστή και την εφαρμόζουν πολλά νοικοκυριά τα οποία προμηθεύονται τους γαιοσκώληκες από ανθρώπους που ασχολούνται με την παραγωγή τους.

Ε. ΔΙΑΔIΚΑΣΙΑ

Θα περιγράψουμε τη διαδικασία που θα εφαρμόσουμε στην πράξη και που αφορά την κομποστοποίηση σε ανοιχτό χώρο και όλες τις περιπτώσεις των ημίκλειστων χώρων.
Ø Ξεκινάμε με το στρώσιμο πάνω στο χώμα λεπτών κλαδιών, τα οποία θα βοηθήσουν και στον αερισμό και στη στράγγιση πιθανής υπερβολικής υγρασίας.
Ø Προσθέτουμε φυτικό υλικό και το συμπιέζουμε επαρκώς, με ένα φτυάρι, μια πιρούνα ή και με τα πόδια ακόμη, έτσι ώστε να μην υπάρχουν μεγάλα κενά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργούμε μια στρώση με φυτικά υλικά πάχους περίπου 20cm.
Ø Πάνω σ’ αυτή τη στρώση ρίχνουμε μερικές φτυαριές χώμα. Μπορούμε ακόμα να προσθέσουμε και μικρή ποσότητα ασβεστόλιθου για να εξασφαλίσουμε ένα ελαφρώς αλκαλικό PH, το οποίο ευνοεί την ανάπτυξη των μικροοργανισμών της αποδόμησης των οργανικών υλικών. Χρειάζεται προσοχή γιατί ο ασβέστης προκαλεί απώλειες αζώτου υπό μορφή αμμωνίας. Επίσης αποφεύγουμε τη χρήση ασβεστόλιθου όταν δεν επιθυμούμε να αυξηθεί το PH του παραγόμενου υλικού.
Ø Εάν τα υλικά που ρίξαμε στο σωρό είναι ξερά καταβρέχουμε με λίγο νερό.
Ø Συνεχίζουμε την επίστρωση των υλικών κατά τον ίδιο τρόπο εναλλάσσοντας υλικά πλούσια σε άνθρακα με υλικά πλούσια σε άζωτο, έτσι ώστε να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ των δύο αυτών στοιχείων. Στην περίπτωση του ανοικτού σωρού καθώς ο σωρός θα ψηλώνει, θα πρέπει να στενεύει λίγο για να μην καταρρεύσουν τα πλευρικά υλικά.
Ø Εάν στα υλικά που χρησιμοποιούμε κυριαρχούν υλικά πλούσια σε άνθρακα, τότε προσθέτουμε κατά διαστήματα μερικές κουταλιές της σούπας (2 με 3 για κάθε m2) αζωτούχου λιπάσματος. Μπορούμε ακόμα να προσθέσουμε λίγη κοπριά ή έτοιμο κομπόστ για να βοηθήσουμε την διαδικασία της κομποστοποίησης.
Ø Όταν ο σωρός αποκτήσει το επιθυμητό ύψος (στην περίπτωση του ανοικτού σωρού), ή όταν το ξύλινο πλαίσιο (ή οποιαδήποτε άλλη κατασκευή) γεμίσει και αφού καταβρέξουμε και πάλι, τόσο ώστε να υγρανθούν τα υλικά αρκετά, όχι υπερβολικά, σκεπάζουμε το σωρό με ένα φύλλο πλαστικού. Εάν δεν έχουμε πλαστικό φύλλο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα παλιό κομμάτι μουσαμά, μια παλιά κουβέρτα, ή ότι άλλο έχουμε στη διάθεσή μας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κάλυμμα. Η κάλυψη του σωρού στοχεύει αφ’ ενός μεν να μην ξηραίνονται τα υλικά της κομποστοποίησης και αφετέρου να μην υγραίνονται υπερβολικά από τις βροχές.
Ø Στην περίπτωση της ξύλινης ή άλλης κατασκευής καλύπτουμε μόνο το επάνω μέρος αφήνοντας τα πλευρικά ανοίγματα ελεύθερα, για να μπαίνει αέρας, ο οποίος είναι απαραίτητος για τη ζύμωση. Στην περίπτωση του ανοικτού χώρου καλύπτουμε καλά όλο το σωρό, ανοίγομε όμως πλευρικά μερικές τρύπες με την πιρούνα μας ή με ένα δικράνι ή με ένα οποιοδήποτε αιχμηρό αντικείμενο. Πάντως όποιο και να είναι το κάλυμμα φροντίζουμε να στερεωθεί καλά, ώστε να μην παρασυρθεί από τον άνεμο. Στο συρμάτινο πλέγμα εκτός από το πλαστικό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την κάλυψη των πλευρικών ανοιγμάτων χαρτόνια, καλάμια, σακιά κλπ.


ΣΤ. Η ΖΥΜΩΣΗ
και τι πρέπει να προσέχουμε…

Με το που σχηματίζεται ο σωρός αρχίζει και η δράση των μικροοργανισμών. Με ευνοϊκές συνθήκες υγρασίας και αερισμού η δράση των μικροοργανισμών θα είναι έντονη και η θερμοκρασία του σωρού θα ανέβει αρκετά και σε δύο με τρεις ημέρες μπορεί να φθάσει και τους 700 C . Η υψηλή θερμοκρασία θα διατηρηθεί για αρκετές ημέρες, προκαλώντας και μια μερική αποστείρωση στο υλικό, και θα αρχίσει να μειώνεται καθώς η τροφή για τους μικροοργανισμούς θα ελαττώνεται ή αν οι συνθήκες υγρασίας – αερισμού γι αυτούς γίνουν δυσμενείς.
Ο αερισμός του σωρού διώχνει την υπερβολική υγρασία και εφοδιάζει τους μικροοργανισμούς με το απαραίτητο οξυγόνο. Αυτό επιτυγχάνεται με το γύρισμα του σωρού. Αν το γύρισμα γίνεται τακτικά δεν θα ανακοπεί η δραστηριότητα των μικροοργανισμών και η θερμοκρασία του σωρού θα παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα (πάνω από 300 C ). Η κομποστοποίηση σ’ αυτή την περίπτωση θα ολοκληρωθεί σύντομα, σε τρεις μήνες περίπου, η δε μέθοδος χαρακτηρίζεται “θερμή”.
Εάν το γύρισμα του σωρού είναι δύσκολο ή και αδύνατο (κλειστοί-μεγάλοι χώροι), τότε εφαρμόζουμε άλλες μεθόδους όπως για παράδειγμα διοχέτευση εντός του σωρού αέρα υπό πίεση, ή αναρρόφηση των εγκλωβισμένων αερίων και αντικατάστασή τους με ατμοσφαιρικό αέρα (δυναμικός αερισμός). Σε μικρούς σωρούς ανοίγουμε οπές με ένα λοστό για να διευκολύνουμε την είσοδο του αέρα στο εσωτερικό τους.
Εάν τα υλικά εμφανίσουν γλοιώδη εικόνα, αυτό φανερώνει ότι είναι πολύ υγρά.
Ένα γύρισμα του σωρού ανά μήνα στην αρχή και αργότερα ανά δίμηνο είναι αρκετό, αλλά και πιο τακτικά αν γίνεται δεν βλάπτει. Αν κατά το γύρισμα διαπιστώσουμε ότι ο σωρός ξεράθηκε, τότε διαβρέχουμε μ’ ένα ποτιστήρι. Ο σωρός ξηραίνεται περισσότερο περιμετρικά, όπου και η αποσύνθεση καθυστερεί σε σχέση με το εσωτερικό του. Με το γύρισμα και ταυτόχρονα την ανάδευση που κάνουμε, εξομαλύνεται αυτή η κατάσταση και το τελικό προϊόν είναι πιο ομοιογενές.
Η θερμοκρασία του σωρού παρακολουθείται με ειδικό θερμόμετρο, αλλά κι αν δεν διαθέτουμε θερμόμετρο μπορούμε να διαπιστώσουμε αν ο σωρός είναι ζεστός ή όχι με μια μεταλλική ράβδο της οποίας η μια άκρη τοποθετείται στο κέντρο του σωρού και η άλλη εξέχει λίγο. Πιάνοντας την ράβδο και ανάλογα με το πόσο ζεστή ή κρύα είναι εξάγουμε τα συμπεράσματά μας για τη θερμοκρασία του σωρού. Εν ανάγκη αν δεν διαθέτουμε κάτι άλλο ανασηκώνουμε ελαφρώς τον σωρό και βάζουμε μέσα το χέρι μας.
Για να διασφαλίζεται ο καλός αερισμός του σωρού δεν πρέπει ο σωρός να διαβρέχεται υπερβολικά. Επίσης δεν πρέπει να συμπιέζεται πάρα πολύ. Η υγρασία θεωρείται ότι βρίσκεται σε καλά επίπεδα όταν κυμαίνεται σε ποσοστά 40% έως 60% ανάλογα και με τα υλικά, λιγότερη όταν κυριαρχούν τα λεπτόκοκκα περισσότερη στα χονδρόκοκκα. Οπωσδήποτε, εφόσον θέλουμε να διατηρήσουμε τις αερόβιες συνθήκες ζύμωσης, θα πρέπει ο αέρας να καταλαμβάνει τουλάχιστον το 30% των πόρων.
Στην πράξη προσέχουμε τα υλικά να μην είναι πολύ υγρά ούτε να είναι ξερά.
Όταν τα υλικά είναι ξερά οι μικροοργανισμοί δεν πολλαπλασιάζονται με γοργούς ρυθμούς, η ζύμωση καθυστερεί και δεν παρατηρούνται υψηλές θερμοκρασίες – “ψυχρή μέθοδος”. Σ’ αυτή την περίπτωση το κομπόστ θα είναι έτοιμο μετά από αρκετούς μήνες.
Ένας άλλος παράγοντας που παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ζύμωσης και στην ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος είναι η σχέση του άνθρακα προς το άζωτο (C/N) στα χρησιμοποιούμενα υλικά. Ο άνθρακας προσφέρει την απαραίτητη ενέργεια στους μικροοργανισμούς και το άζωτο είναι χρήσιμο για την σύνθεση των πρωτεϊνών τους.
Η καλύτερη αναλογία της σχέσης αυτής είναι 25-30/1. Αν είναι διαφορετική, στην περίπτωση που υπερτερεί ο άνθρακας η ζύμωση εξελίσσεται αργά και προφανώς το τελικό προϊόν εμπεριέχει λίγο άζωτο. Αν υπερτερεί το άζωτο τότε ένα μέρος αυτού θα χαθεί είτε στην ατμόσφαιρα (θα παρατηρηθούν και δυσοσμίες) είτε θα καταλήξει στα νερά ρυπαίνοντας το περιβάλλον. Στο τελικό προϊόν η σχέση C/N είναι περίπου 10:1.
Στην πράξη, για να εξασφαλίσουμε τη σωστή αναλογία, χρησιμοποιούμε, όταν δημιουργούμε τον σωρό, εναλλάξ υλικά πλούσια σε άνθρακα με υλικά πλούσια σε άζωτο.
Υλικά πλούσια σε άζωτο, αλλά και σε άλλα θρεπτικά συστατικά, συνήθως υγρά, είναι το φρεσκοκομμένο γρασίδι ,τριφύλλι κ.λ., τα φρούτα, φλούδες και υπολείμματα λαχανικών, κοπριά, περισσεύματα κουζίνας όπως υπολείμματα τσαγιού, κατακάθια του καφέ κ.α., δεν χρησιμοποιούμε όμως υπολείμματα που περιέχουν ζωικά προϊόντα.
Υλικά πλούσια σε άνθρακα είναι τα κλαδιά, τα ξερά φύλλα- πευκοβελόνες και οι κώνοι των κωνοφόρων, το πριονίδι, το άχυρο και το χαρτί (όχι έντυπο χαρτί).
Πρέπει να προσέχουμε όταν χρησιμοποιούμε το χαρτί και το γρασίδι, διότι υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί αδιαπέραστο στρώμα όταν βραχούν.
Τεμαχισμός - θρυμματισμός. Ο θρυμματισμός επιτυγχάνεται με ειδικά μηχανήματα που ονομάζονται θρυμματιστές. Όταν δεν διαθέτουμε τέτοιο μηχάνημα τεμαχίζουμε τα κλαδιά με ψαλίδια, τσεκούρια ή όποιο άλλο μέσο έχουμε στη διάθεσή μας. Με τον τεμαχισμό, ή ακόμη καλύτερα με τον θρυμματισμό αφενός μειώνεται πάρα πολύ ο όγκος των υλικών και αφετέρου αυξάνεται η επιφάνεια δράσης των μικροοργανισμών με συνέπεια την επιτάχυνση της κομποστοποίησης.


Ζ. ΟΙ ΩΦΕΛΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

Με την κομποστοποίηση:
α. Μειώνεται η χρήση των χημικών λιπασμάτων.
β. Μειώνεται ο όγκος των απορριμμάτων μιας γεωργικής εκμετάλλευσης, ή μιας γεωργικής ή άλλης βιομηχανίας.
γ. Μειώνεται ο όγκος των αστικών αποβλήτων που καίγονται ή θάβονται στις χωματερές προκαλώντας ρύπανση στο περιβάλλον, σπατάλη ενέργειας και υλικών.
δ. Εμπλουτίζεται το έδαφος με οργανικά και μεταλλικά στοιχεία.
ε. Εξοικονομούμε χρήματα.
στ. Προστατεύεται η υγεία μας, διότι η κομποστοποίηση συμβάλλει στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων.

Με την κομποστοποίηση απ’ ότι φαίνεται έχουμε μόνο οφέλη. Με λίγη προσπάθεια και καλή διάθεση μπορούμε ο καθένας μόνος του αλλά και όλοι μαζί να την αξιοποιήσουμε για ένα λιγότερο επιβαρημένο περιβάλλον για ένα καλύτερο μέλλον.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ


Κιούση Γεωργίου, Κουτέπα Νικολάου, Ταμβάκη Νικολάου “ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΘΟΚΟΜΙΑΣ – ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑΣ” Τεύχος Πρώτο, Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα 1992.

Μαρσέλου Παναγιώτη, Νεκτάριου Παναγιώτη, Σπαντιδάκη Ιωάννη “ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ”, ΥΠ.Ε.Π.Θ., Π.Ι.

Ένθετο εφημερίδας τα ΝΕΑ-ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ με θέμα “ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ – Πώς θα κάνουμε χρήσιμα τα... σκουπίδια μας”. Αθήνα 2003.

Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας “Η κομποστοποίηση”,
http://www.oikoen.gr/selides-compost.htm, 18/11/2003.

Α. Φραγγελάκη, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας / ΤΕΙ Κρήτης, Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. Πρόγραμμα Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης “Βιολογική Γεωργία”
http://www.chania.teicrete.gr/bio geo, 2/12/2003.

Κέντρο Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Νάουσας “Αντιγράφοντας τη φύση” (ενημερωτικό έντυπο).

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2008

Νέες τεχνολογίες στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Την Τρίτη 30.9.08 έγινε παρουσίαση του ψηφιακού δίσκου "ΥΔΩΡ ΖΩΗΣ" στους μαθητές Γ΄τάξης του 5ου Δημοτικού Σχολείου Γιαννιτσών "ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ". Η πολυμεσική εφαρμογή αποτελεί ένα σύγχρονο ηλεκτρονικό βοήθημα για κάθε εκπαιδευτικό της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και αναφέρεται στη διδακτική ενότητα Θρησκευτικών Γ΄τάξης με τίτλο "Ο Αγιασμός στο Σχολείο μας". Αποτελεί χρήσιμο εργαλείο υποστήριξης, εμπλουτισμού και διερεύνησης του αναλυτικού προγράμματος. Παράλληλα προσφέρει πολλαπλές διόδους για πλούσιες μαθησιακές εμπειρίες.

Οι δημιουργοί
Μ. Αλμπάνη Σύμβουλος ΣΕΠ Ν. Πέλλας
Α. Κιουλμουράτογλου υπεύθυνος καθηγητής Σχ. Βιβλιοθήκης 1ου ΕΠΑΛ Γιαννιτσών

Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2008

Βραβείο σχολικής εφημερίδας




- Η Σχολική Εφημερίδα του 5ου Δημοτικού Σχολείου Γιαννιτσών - ψηφίστηκε ως η καλύτερη εφημερίδα στον Πανελλήνιο διαγωνισμό μαθητικών εντύπων που διοργάνωσε η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ. Η τελετή της απονομής του βραβείου έγινε στις 10.5.08 στην Αθήνα στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ.
Ανάμεσα στα σχολικά περιοδικά έντυπα της συλλογής της βιβλιοθήκης μας συμπεριλαβάνεται και η βραβευμένη εφημερίδα του 5ου Δημοτικού Σχολείου Γιαννιτσών. Όποιος διαβάζει την ΠΕΝΑ ΤΟΥ ΠΕΜΠΤΟΥ παρατηρεί α) ότι είναι η φωνή του σχολείου στην κοινωνία της πόλης των Γιαννιτσών και β) Μαθητές και εκπαιδευτικοί οραματίζονται ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία και τον πολιτισμό. Ένα σχολείο που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της εποχής. Ευχόμαστε στη Διευθύντρια του σχολείου κ. Βιργινία Παναγιωτίδου, τους εκλεκτούς εκπαιδευτικούς και τους μαθητές που είναι ευαίσθητοι στα κοινωνικά και πολιτιστικά θέματα να έχουν πάντα πρωτιές.